Thứ hai, 6/4/2020, 21:24 (GMT+7)

'Chết tại nhà' - ẩn số của cuộc khủng hoảng Covid-19 ở Italy

Ở Lombardy, nhiều người bệnh tử vong tại nhà mà không được tính vào số liệu chính thức, trong khi các bác sĩ cho biết họ có thể sẽ không chết nếu nhận được sự giúp đỡ y tế kịp thời.

Silvia Bertuletti phải mất tới 11 ngày gọi điện thoại điên cuồng để thuyết phục một bác sĩ đến khám cho bố mình, ông Alessandro (78 tuổi) bị sốt và khó thở. Bác sĩ đến nhà cô ở gần Bergamo, Lombardy - tâm dịch ở phía bắc Italy - vào tối 18/3 nhưng đã quá muộn. Alessandro Bertuletti tử vong vào 1h10 sáng 19/3, 10 phút trước khi xe cứu thương đến. Silvia đã gọi chiếc xe này từ mấy tiếng trước. Loại thuốc duy nhất ông được kê đơn qua điện thoại là thuốc giảm đau nhẹ và kháng sinh.

Patrick Bertuletti (48 tuổi) nói: "Bố tôi bị bỏ đó và chết ở nhà mà không có ai giúp đỡ. Chúng tôi bị bỏ mặc. Không ai đáng phải nhận kết cục như vậy".

Nhiều cuộc phỏng vấn với các gia đình, bác sĩ và y tá ở vùng Bologna, cho thấy những trường hợp như ông Alessandro Bertuletti không hiếm. Nhiều người chết ở nhà mà không được kiểm tra triệu chứng và tư vấn qua điện thoại không phải lúc nào cũng đủ. 

Ở Bergamo, theo một nghiên cứu gần đây về số ca tử vong, con số thật sự từ dịch bệnh có thể cao hơn gấp đôi con số mà Italy thống kê (2.060 - con số tính những ca tử vong ở bệnh viện).

Nhân viên y tế an ủi một bệnh nhân nhiễm nCoV tại một bệnh viện ở Bergamo, Italy. Ảnh: AFP.

Cuộc chiến toàn cầu để giành lại sự sống cho các bệnh nhân tập trung vào việc nâng số lượng máy thở ở bệnh viện. Một số bác sĩ cho biết việc thiếu sự chăm sóc y tế ban đầu cũng có cái giá đắt tương tự vì bác sĩ không thể đến khám tại nhà, cùng với chiến thuật chung trên toàn thế giới là chuyển sang chẩn đoán từ xa.

Riccardo Munda đang phải làm phần việc của hai bác sĩ ở Selvino và Nembro - 2 thị trấn gần Bergamo - sau khi một đồng nghiệp của ông nhiễm virus. Ông cho biết: "Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là nhiều bác sĩ gia đình không đến thăm bệnh nhân trong nhiều tuần. Và tôi không thể trách vì họ chỉ tự bảo vệ bản thân".

Ông cho biết nhiều ca tử vong có thể tránh được nếu người bệnh tại nhà nhận được sự trợ giúp y tế kịp thời. Nhưng các bác sĩ bị quá tải, thiếu khẩu trang và đồ bảo hộ để tự bảo vệ bản thân và không được khuyến khích đến thăm bệnh nhân trừ khi thật sự cần thiết. Munda cho biết thêm: "Bác sĩ chữa cho người bệnh ở nhà. Nhưng việc chữa trị này sẽ không hiệu quả, nếu không có bác sĩ kiểm tra hay thay đổi thuốc, rồi bệnh nhân qua đời".

Trong khi các nhân viên làm việc tại bệnh viện được cung cấp khẩu trang, các bác sĩ gia đình cho biết họ không có nguồn cung khẩu trang và không thể đến thăm bệnh nhân một cách an toàn được. Người phát ngôn cho cơ sở y tế nhà nước ATS ở Bergamo cho biết chính quyền tỉnh Lombardy, được đánh giá là một trong những nơi có dịch vụ y tế hiệu quả nhất thế giới, khuyên các bác sĩ gia đình khám cho bệnh nhân qua điện thoại nhiều nhất có thể, hạn chế đến khám tại nhà để giảm thiểu nguy cơ lây lan và lãng phí dụng cụ bảo hộ. Bà cho biết 142 bác sĩ ở Bergamo bị ốm hoặc đang bị cách ly nhưng họ đều đã được thay thế.

Giới chức đang chuyển sang tập trung vào chăm sóc ban đầu theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), rằng việc thực hiện chăm sóc y tế ban đầu an toàn nên được chính phủ ưu tiên sau chăm sóc y tế đặc biệt.

Ở Bergamo, 6 đơn vị y tế đặc biệt bắt đầu hoạt động từ 19/3, mỗi đội được trang bị đầy đủ để đến thăm người bệnh tại nhà. Ở Milan, nơi số ca tử vong ở nhà và các trung tâm dưỡng lão tăng gấp đôi trong nửa sau tháng 3, các đơn vị tương tự bắt đầu hoạt động từ 31/3.

Khoảng 35 quan tài trong một nhà kho ở Ponte San Pietro, gần Bergamo, Lombardy. Ảnh: AFP.

Số ca tử vong của Italy lên đến 15.887 vào ngày 6/4, gần bằng 1/3 số ca tử vong toàn cầu. Nhưng vẫn còn bằng chứng cho thấy con số này chưa phản ánh mức độ thật sự vì nhiều người đang chết ở nhà.

Một nghiên cứu trên tờ L’Eco di Bergamo và đơn vị tư vấn nghiên cứu InTwig, sử dụng dữ liệu cung cấp bởi các thành phố, ước tính rằng khoảng 5.400 người tử vong ở Bergamo trong tháng 3, gấp 6 lần con số tử vong năm ngoái. Trong số này, khoảng 4.500 người tử vong vì nCoV - nhiều gấp đôi so với số liệu chính thức. Con số này đã tính cả 600 người tử vong trong các nhà dưỡng lão và con số được các bác sĩ tiết lộ.

Trung tâm ATS Italy không đưa ra bình luận gì về kết quả của nghiên cứu này.

Pietro Zucchelli - Giám đốc nhà tang lễ Zucchelli tại khu Thung lũng Seriana gần Bergamo - cho biết trong 2 tuần vừa qua, hơn 50% khối lượng công việc của ông là đến thu thập thi thể ở nhà người dân. Trước đó, hầu hết người chết ở trong bệnh viện hoặc các nhà dưỡng lão.

Munda - bác sĩ làm việc ở Selvino và Nembro - cho biết ông đã đến thăm bệnh nhân ở nhà từ cuối tháng 2, sử dụng kháng sinh chữa viêm phổi do vi khuẩn và liệu pháp oxy nếu cần thiết. Ông cho biết mặc dù kháng sinh không phải phương thức chữa virus, nó có thể điều trị một số biến chứng suy nhược và giúp bệnh nhân hồi phục mà không cần nhập viện. Để bảo vệ bản thân, ông mua số khẩu trang trị giá 600 euro, tiệt trùng nó mỗi ngày ở nhà bằng hơi nước vào mỗi tối.

Hơn 11.000 nhân viên y tế nhiễm Covid-19 ở Italy và 80 người đã tử vong, nhiều người trong số đó là bác sĩ gia đình.

Bi kịch của gia đình Bertuletti cho thấy chăm sóc y tế ban đầu, tuyến phòng vệ đầu tiên của hệ thống y tế, đôi khi phải oằn mình để chống chọi với sự bùng phát của Covid-19. Ở một vài nước châu Âu và ở Mỹ, các bác sĩ được khuyến khích thực hiện khám bệnh qua điện thoại càng nhiều càng tốt, thay vì phải gặp bệnh nhân trực tiếp.

Bác sĩ gia đình của Bertuletti đang nhập viện. Sylvia liên tục gọi điện cho người thay thế ông. Bác sĩ này nói rằng cô nên cho bố uống thuốc giảm đau paracetamol để hạ sốt. Khi tình hình của bố nghiêm trọng hơn, cô gọi lại cho ông. Ông nói rằng mình không được phép đến nhà bệnh nhân nên cô hãy kiên nhẫn. Bác sĩ khám cho Bertuletti từ chối tiết lộ danh tính, nhưng chia sẻ rằng các bác sĩ bắt buộc phải đưa ra những lựa chọn tồi tệ. Ông cho biết mình nhận được 300-500 cuộc gọi một ngày và còn phải làm việc thay một đồng nghiệp bị bệnh.

"Tôi phải lựa chọn. Tôi không thể đến thăm những người bị ho và sốt. Tôi chỉ có thể đến khám cho những ca nghiêm trọng hơn", bác sĩ nói.

Chim bồ câu bay qua quảng trường quạnh quẽ giữa lúc Milan bị phong tỏa. Ảnh: DPA. 

Hiệp hội bác sĩ gia đình ở Bergamo ước tính rằng 70.000 người trong khu vực này có thể đã nhiễm bệnh. Thị trưởng Bergamo, Giorgio Gori cho biết: "Mặc dù đã cố gắng hết sức, chúng tôi không thể đưa mọi người đến bệnh viện. Và đôi khi các gia đình muốn giữ người bệnh ở nhà vì lo sợ rằng họ không có cơ hội để từ biệt".

Nhiều thị trưởng khác ở Lombardy cũng đang kêu cứu. Giovanna Gargioni, thị trưởng của Borghetto Lodigiano, thay mặt các thị trưởng khác viết trong một bức thư gửi tới giới chức y tế khu vực vào ngày 27/3: "Chúng tôi có người dân đang ốm ở nhà và cảm thấy bị bỏ rơi. Tôi có thể cho mọi người thấy hàng trăm ví dụ".

Ngay cả ở Milan - thủ đô tài chính của Italy - các bác sĩ cho biết yêu cầu được cung cấp dụng cụ bảo hộ như khẩu trang hay bộ lấy mẫu xét nghiệm vẫn chưa được thực hiện. Roberto Scarano, một bác sĩ phẫu thuật kiêm bác sĩ gia đình, cho biết: "Chúng tôi đang phải làm việc mà không được bảo hộ, cũng không ai xét nghiệm cho chúng tôi. Trong khi đó, virus đang lây lan trong nhà người dân, cả gia đình đang bị nhiễm và không ai chăm sóc cho họ".

Những xe cứu thương thường đến vài phút sau khi gọi, giờ đây mất hàng tiếng đồng hồ. Những chai oxy khan hiếm đến mức các y tá chạy đi lấy chúng khỏi bệnh nhân ngay khi họ vừa qua đời. Maura Zucchelli, một y tá ở Itineris - công ty tư nhân cung cấp dịch vụ y tế tại nhà ở Bergamo, cho biết: "Chúng tôi quen với việc thấy người chết, nhưng thường thì bạn cảm thấy như đang đồng hành cùng họ đến cuối. Bây giờ bạn đến nhà người bệnh, và trong vòng 48-72 giờ người bệnh đã qua đời. Việc này thật mệt mỏi, giống như chiến trận vậy".

Huyền Anh (Theo Reuters)