Đây là một trong những thời khắc đen tối và bi đát nhất lịch sử Tây Ban Nha. Trong danh sách những quốc gia có số ca tử vong vì Covid cao nhất ngày 25/3, Tây Ban Nha đã chiếm vị trí đầu bảng của Italy, với 738 người chết trong 24 giờ.
Quốc gia này đang là điểm nóng của đại dịch toàn cầu, một "danh hiệu" cực kỳ ghê sợ đã được chuyển từ nước này sang nước khác trong 4 tháng qua, từ Vũ Hán, Trung Quốc, chuyển sang Iran và Italy. Khi nó rong ruổi đến tận phía tây lục địa, chúng ta không biết ai sẽ là kẻ phải lên thớt tiếp theo. Đến 26/3, nước này ghi nhận 56.168 ca nhiễm nCoV, trong đó 4.089 người chết.
Sai lầm nào đã xảy ra? Tây Ban Nha rõ ràng đã biết trước những gì đã xảy ra ở Trung Quốc và Iran. Italy, chỉ cách Tây Ban Nha khoảng 400 dặm trên Địa Trung Hải, cũng là một ví dụ điển hình về sự lây lan nhanh chóng và dữ dội của virus bên trong lục địa châu Âu. Tuy nhiên, người Tây Ban Nha không thể đổ lỗi cho khoảng cách địa lý gần gũi này. Nước họ thậm chí còn chẳng có biên giới đất liền với Italy, trong khi Pháp, Thụy Sĩ, Áo, Slovenia, tất cả quốc gia liền kề Italy, đang làm tốt hơn nhiều.
Trên thực tế, đây có thể là một trong những lý do khiến Tây Ban Nha phản ứng chậm chạp với Covid. Quốc gia này nghĩ rằng đại dịch chỉ xảy ra đến đó mà thôi. "Tây Ban Nha sẽ chỉ có một số ít ca nhiễm", Tiến sĩ Fernando Simón, người đứng đầu trung tâm y tế khẩn cấp ở Madrid, nói hôm 9/2. Sáu tuần sau, số người chết báo cáo hàng ngày ở Tây Ban Nha đã cao gấp ba lần Iran, gấp 40 lần Trung Quốc.
Vào ngày 19/2, 2.500 người hâm mộ bóng đá ở Valencia đã hòa mình vào số 40.000 người ủng hộ Atalanta trong một trận đấu thuộc khuôn khổ Champions League, diễn ra tại Bergamo (Lombardy, Italy). Ông Giorgio Gori, thị trưởng Bergamo, miêu tả trận bóng này như một "quả bom sinh học" khiến virus bùng phát tại vùng Lombardy. Trong khi đó ở Tây Ban Nha, các cầu thủ, người hâm mộ và nhà báo thể thao của Valencia là một trong những người đầu tiên bị nhiễm bệnh.
Nguyên nhân chính cho sự lây lan nhanh chóng của virus tại Tây Ban Nha hoàn toàn là những thú vui trần tục. Đó là một mùa xuân nắng nhẹ bất thường. Vào cuối tháng 2 và đầu tháng 3, với nhiệt độ trên 20 độ C, các quán bar, cà phê vỉa hè tại Madrid tràn ngập hình ảnh vui vẻ của người dân. Họ ôm, hôn, trò chuyện sôi nổi trong lúc chỉ cách gương mặt người khác vài inch.
Vào 8/3, chỉ một tuần trước khi đất nước đóng cửa, các sự kiện thể thao, hội nghị chính trị và các cuộc biểu tình lớn để kỷ niệm Ngày Quốc tế Phụ nữ vẫn diễn ra như thường. Ngày 12/3, khoảng 3.000 người hâm mộ câu lạc bộ Atlético Madrid đã cùng nhau bay sang Liverpool (Anh) để theo dõi một trận đấu khác của Champions League.
Đảng xã hội của Thủ tướng Pedro Sánchez đã phản ứng chậm chạp và vụng về với Covid. Máy thở, quần áo bảo hộ, các bộ kit xét nghiệm nCoV chủ yếu được tài trợ từ bên ngoài. Trong khi đó, Trung Quốc, từ "nhân vật phản diện", đã trở thành vị cứu tinh khi cứu trợ trang thiết bị cho Tây Ban Nha thông qua cộng đồng người nhập cư gốc Hoa để tránh tình trạng phân biệt chủng tộc.
Covid cũng vạch trần những lỗ hổng trong hệ thống chăm sóc sức khỏe của Tây Ban Nha. Những viện dưỡng lão tư nhân phải kiếm được lợi nhuận trong khi mức viện phí mà người dân đủ khả năng chi trả có thể chỉ là khoản 9.000 euro trợ cấp cơ bản. Kết quả là, sự thiếu thốn nhân lực, thiếu sự chuẩn bị đã dẫn đến tình trạng không thể khống chế được sự bùng phát lây nhiễm. Người già bị bỏ mặc, với tỷ lệ tử vong lên tới 20%. Quân đội đã được điều động đến, nhưng chỉ kịp nhìn thấy những người nằm chết trên giường của họ.
Tây Ban Nha có hệ thống dịch vụ y tế tuyệt vời, nhưng các bệnh viện tại đây bị ảnh hưởng nặng trong một thập kỷ kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính. Quốc gia này chỉ có một phần ba số giường bệnh tính trên đầu người, vốn được cung cấp bởi Áo hoặc Đức. Tuy nhiên, con số này vẫn cao hơn Anh, New Zealand hoặc Mỹ.
Khi Thủ tướng Sánchez thông báo sẽ tuyên bố tình trạng khẩn cấp, ông đã mất hơn 24 giờ để thực thi nó. Khi đó, một phần dân số ở Madrid và các thành phố khác đã tản ra khắp đất nước. Một ví dụ khác về sự phối hợp rời rạc của chính quyền Tây Ban Nha là khi Madrid đóng cửa các trường học nhưng lại vô tình tạo nên bầu không khí ăn chơi nhảy múa tại các quán bar, công viên và nhiều gia đình còn rời khỏi nhà để đến các bãi biển.
Biện pháp phong tỏa áp dụng vào ngày 14/3 được thực hiện một cách hiệu quả với các quy định trừng phạt của cảnh sát. Do vậy, đường cong biểu đồ tử vong tại Tây Ban Nha sẽ sớm được san phẳng, và các bộ trưởng nói rằng những quy định kiểm dịch sẽ được nới lỏng sau khi kết thúc phong tỏa vào 11/4. Tuy nhiên, chẳng một ai mong đợi cuộc sống có thể trở lại như thường lệ.
Khi đại dịch qua đi, Tây Ban Nha sẽ vô cùng mong manh. Trong cuộc khủng hoảng tài chính xảy ra vào năm 2008, tỷ lệ thất nghiệp ở Tây Ban Nha tăng vọt lên 27%, nợ công tăng cao và tình trạng suy thoái kinh tế ở quốc gia này là một trong những điều tồi tệ nhất ở châu Âu. Nhiều điều tương tự như vậy cũng sẽ xảy ra trong năm nay.
Trước mắt, Tây Ban Nha phải đánh bại được Covid. Đây là thời điểm khó khăn của quốc gia này, nhưng có thể những điều tồi tệ hơn còn tiếp tục xảy đến.
Hoàng Hà (theo Guardian)
