Thứ năm, 25/6/2020, 08:03 (GMT+7)

Ổ dịch tại khu chợ lớn nhất Mỹ Latin

MEXICO - Hàng chục người đã chết tại chợ Central de Abasto, Mexico City và nghèo đói khiến họ vẫn phải lao ra chợ kiếm tiền, dù biết nCoV đang len lỏi đâu đó.

Martín Mateo bị cảm với triệu chứng đau nhức cơ thể, đau họng, sổ mũi nhưng vẫn tiếp tục đi bán cà chua tại chợ Central de Abasto, Mexico City. Người đàn ông 50 tuổi không tin vào nCoV. Rồi ông bắt đầu yếu đi và qua đời vài ngày sau đó.

Từ giữa tháng 4 đến tháng 5, ít nhất 10 đồng nghiệp của Mateo qua đời vì nCoV. Antonio Samano - em họ của Mateo - cùng một nhân viên quầy bên cạnh tên Guillermo cũng đã chết.

Carlos Mateo, 31 tuổi, mất cha vì Covid-19 hôm 18/4. Trong ảnh, Carlos đứng ở lối vào quầy hàng cà chua của gia đình anh tại chợ Central de Abasto.

Central de Abasto là khu chợ nổi tiếng ở Mexico City, rộng 3,3 km2. Mặc dù không có dữ liệu chính thức, hàng loạt người đã qua đời trong đại dịch, từ người bán đậu xanh, ớt hay người bán khoai tây. Theo Pedro Torres - Chủ tịch một hiệp hội những người bán rau quả tại Central de Abasto - không ai rõ số người chết vì nCoV trong chợ, chỉ có tin đồn. "Nhiều người nói có hàng trăm nạn nhân, số khác cho hay con số lên đến hàng nghìn, nhưng chúng tôi không có thống kê chính xác", Torres cho biết.

"Ở đây, chúng tôi không tin Covid-19 là mối đe dọa. Nhưng khi từng người một bắt đầu ra đi, chúng tôi không còn nghi ngờ gì nữa", Anastasio Ramón Alonso - một người bán cà chua lâu năm cho biết.

Hôm 26/4, Hector Garcia - quản lý chợ Central de Abasto - cho biết nCoV được phát hiện trong khu chợ. Thông tin này gây lo ngại bởi đây là nơi cung cấp thực phẩm cho 22 trong tổng số 32 bang tại Mexico. Các siêu thị, nhà hàng và gia đình đều phụ thuộc vào 90.000 người làm việc trong chợ.

Trong ba thập kỷ, Mateo bán hàng tại khu chợ này. Người đàn ông 50 tuổi bị huyết áp cao - một trong những yếu tố nguy hiểm đối với người nhiễm Covid-19.  Mateo qua đời hôm 18/4. "Ông ấy đối xử rất tốt với chúng tôi", Mauro (48 tuổi) - người làm việc cùng Mateo trong quầy hàng cho biết.

Các nhân viên y tế đi quanh chợ Central de Abasto tại Mexico City, Mexico, để đo thân nhiệt mọi người. 

Nhiều đồng nghiệp của Mateo cũng có bệnh lý nền. David Hernández, ở độ tuổi 50, bị tiểu đường. Ông qua đời hồi giữa tháng 4. Phía bên kia gian hàng của Mateo, Isaac Pluma (46 tuổi) mắc tiểu đường, vẫn đi làm dù bị cảm. Mỗi lần lên xuống cầu thang, ông đều thở khò khè. "Ông chủ cố thuyết phục Pluma về nhà nghỉ ngơi, nhưng ông không muốn vì cần tiền", đồng nghiệp Enrique González nói thêm, Pluma qua đời hôm 21/4.

Pedro Hernández (58 tuổi) - một người đàn ông trầm tính - cũng trở nên hoảng hốt sau những cái chết tại khu chợ. Ông bị tiểu đường và quyết định nghỉ làm hồi cuối tháng 4 dù trông vẫn khỏe. Người làm cùng Hernandez là Alberto González cho hay: "Ông ấy phải đặt nội khí quản sau đó và qua đời vào đầu tháng 5".

Gần 3/4 số ca tử vong vì nCoV tại Mexico liên quan tới các bệnh lý nền, như cao huyết áp hoặc tiểu đường. Việc tiêu thụ nhiều thực phẩm giá rẻ chế biến sẵn và nước ngọt gia tăng trong những thập kỉ gần đây, đặc biệt là tại các khu vực nghèo khó, khiến tình trạng béo phì và bệnh mãn tính tăng lên gấp bội.

Ngay cả trước khi Covid-19 "gõ cửa", các nhà dịch tễ học đã lo ngại về ảnh hưởng của đại dịch đối với một quốc gia đang gặp khủng hoảng dinh dưỡng. "Chúng tôi biết sự hủy hoại sức khỏe suốt 30-40 năm qua sẽ phải trả giá", Hugo López-Gatell - quan chức phụ trách Covid-19 - cho biết vào cuối tháng 3.

Sau khi thông báo về sự bùng phát dịch tại Central de Abasto, ban quản lý chợ và giới chức thành phố đã hành động để kiểm soát nCoV. Họ cử 430 nhân viên y tế đến chợ đo thân nhiệt, hỏi về các triệu chứng và xét nghiệm. Đồng thời, người bán hàng được kêu gọi cần đeo khẩu trang và rửa tay diệt khuẩn. Tuy nhiên, những người bán cà chua nói, điều này quá muộn.

"Chúng tôi bị rơi vào thế không phòng vệ", ông Rafael Vergara - người quản lý một trong những gian hàng có quy mô lớn cho biết. Kể từ giữa tháng 4, 12 trong tổng số 30 nhân viên của ông bị ốm và Vergara đưa họ đến các phòng khám tư nhân để xét nghiệm.

Thế nhưng, rất ít doanh nghiệp có động thái tương tự. Chính phủ Mexico không theo đuổi chiến lược xét nghiệm hàng loạt và truy tìm tiếp xúc. Giới chức giải thích cách làm đó không thực tế đối với quốc gia 128 triệu dân.

"Do không được xét nghiệm, hầu hết lao động tại khu chợ không hay biết mình nhiễm nCoV. Nhiều người cảm thấy mệt nhưng không chịu về nhà. Họ vẫn tiếp tục làm việc", ông Vergara nói.

Omar Martínez (người đứng) tại quầy cửa hàng hành tây của mình. 

Chính phủ phát động một chiến dịch cộng đồng lớn về Covid-19, với các cuộc họp báo hàng đêm, nhưng không thể thuyết phục được những người bán cà chua trong chợ. "Người dân có xu hướng không tin tưởng vào chính quyền", Omar Martínez - một người bán cà chua - cho hay.

Sự ngờ vực ấy xuất phát từ các nguyên nhân sâu xa. Nhà văn kiêm nhà hoạt động Irene Tello Arista chỉ ra, nhiều cư dân thậm chí thiếu những dịch vụ công cộng cơ bản, như nguồn nước an toàn. "Họ nghĩ rằng nếu chính phủ chẳng bao giờ ngó ngàng đến họ, hà cớ gì bây giờ lại làm điều đó", Arista nói.

Tin đồn lan khắp các quầy rau củ trong khu chợ, nói rằng bệnh viện là nơi nguy hiểm và các bác sĩ cố ý giết người. Nghe vô lý song nhiều người vẫn tin vào điều này, bởi họ quen với hệ thống chăm sóc sức khỏe yếu kém.

Carlos Mateo - con trai của Martin Mateo - cho hay bố của anh và chú Antonio Samano ban đầu bị chẩn đoán nhầm là cảm lạnh và được đưa về nhà. Nhưng họ chết cùng ngày hôm đó. Bản thân Carlos cũng nhiễm bệnh nhưng đã phục hồi. Trường hợp của Mateo cho thấy virus dễ dàng lây lan trong gia đình, đồng nghiệp và bạn bè.

Một nhân viên tại khu chợ. 

Việc bảo vệ những người lao động tại khu chợ thực phẩm chưa bao giờ dễ dàng. Khi chợ cung cấp 80% thực phẩm cho thủ đô, có khoảng 300.000 người mua và nhân viên giao hàng ghé qua mỗi ngày nên khó có thể đóng cửa.

Vấn đề phức tạp hơn do cách tổ chức trong khu chợ rất rời rạc. Ban quản lý chợ chỉ thuê khoảng 1.000 người trong số 90.000 người lao động tại đây, chủ yếu là tạp vụ và nhân viên hàng chính. Phần lớn họ làm việc cho những chủ doanh nghiệp sở hữu hoặc cho thuê gian hàng, với khoảng 7.428 quầy.

Một số ông chủ cố gắng hành động trách nhiệm bằng cách cho nhân viên nghỉ làm có lương. Tuy nhiên, không phải ai cũng được tận hưởng sự nghỉ ngơi xa xỉ này. "Những người có tiền có thể ở nhà một, hai, thậm chí ba tháng. Nhưng những người kiếm sống từng ngày như chúng tôi không có nền tảng tài chính như vậy", Jaime Garcia - người bán hàng 66 tuổi trong chợ - nói.

Các cuộc phỏng vấn với những người bán hàng trong chợ cho thấy ít nhất hàng chục người đã thiệt mạng. Israel Gonzalez, một người bán ớt xanh, nhận tin 9 người xung quanh khu vực anh bán hàng chết vì nCoV.

Erik Cesario - một người bán ớt khác - biết đến 25 người : "Dịch bệnh tấn công chúng tôi thật khủng khiếp", Cesario nói.

Fernando Ponce - một người bán cà rốt - nói 15 người trong khu của ông đã qua đời. Trong khi Elias Chacon biết đến 10. "Nhiều ông chủ đã ở nhà, nhưng người làm thuê thì không thể vì khó khăn kinh tế. Người nghèo phải trả một cái giá rất đắt", Chacon nói.

Jorge Ochoa - quan chức y tế cấp cao của Mexico City, cho hay các hành động của thành phố đã giúp kiểm soát tại khu chợ. Hơn 2.500 người được xét nghiệm, trong đó 543 ca nhiễm được phát hiện. "Đây là một trong những thành công lớn nhất của chúng tôi, chiến lược tại Central de Abasto", ông Ochoa nói.

Tuy nhiên, những lao động trong khi chợ nói đại dịch được kiềm chế nhờ hàng chục chủ gian hàng quyết định đóng cửa trong suốt nhiều tuần. Họ chỉ mới mở cửa trở lại gần đây. "Không ai tin những gì chính phủ nói, cho đến khi xuất hiện người chết. Rồi sau đó mọi người lại kéo nhau rời đi", người bán cà chua Jorge Amaro nói. 

Mexico - nền kinh tế lớn thứ hai khu vực Mỹ Latin - ghi nhận 191.410 ca nhiễm và 23.377 trường hợp tử vong. Tuy nhiên, chính phủ đã cho biết số ca nhiễm bệnh thực tế có thể cao hơn nhiều. 

Huyền Anh (Theo WP)