Cuộc khủng hoảng Covid-19 ở Ấn Độ thể hiện rõ nhất qua các nghĩa địa, lò hỏa táng và hình ảnh đau lòng về những cái chết vì thiếu oxy. Người nhiễm nCoV bị bỏ lại, qua đời khi đang tuyệt vọng chờ gặp bác sĩ. Hầu hết các bệnh viện ở Delhi kín chỗ, người dân buộc phải xoay xở điều trị tại nhà. Nhưng họ đối mặt với thách thức khác khi giá bình oxy bị thổi lên, thiết bị lẫn thuốc men bị đẩy giá trên thị trường chợ đen - nơi mà không phải ai cũng có đủ điều kiện để có được.
Anshu Priya dành gần như cả ngày Chủ nhật (25/4) để săn lùng bình oxy cho bố chồng bởi tình trạng ông ngày càng xấu đi. Cô không thể tìm được bất cứ giường bệnh trống nào ở New Delhi hay khu ngoại ô gần đó. Việc tìm kiếm oxy trong các cửa hàng cũng vô ích. Không còn cách nào khác, cô buộc phải tìm trên chợ đen. Cô phải trả số tiền khổng lồ 50.000 rupee (670 USD) để mua một bình oxy. Thường nó chỉ có giá khoảng 6.000 rupee, khoảng 80 USD.
Mẹ chồng Anshu Priya cũng khó thở và cô đang lo lắng không biết phải xoay xở ra sao. Người phụ nữ nói mình không còn đủ khả năng mua thêm một bình khác.
Hãng thông tấn BBC điều tra và cho kết quả rằng các nhà cung cấp bình oxy đều yêu cầu tăng ít nhất 10 lần so với giá bình thường.
Những gì mà gia đình Anshu Priya trải qua là cảnh ngộ chung của người dân Ấn Độ lúc này. Bệnh viện tại nhiều nơi trên khắp thành phố từ Delhi, Noida, Lucknow, Allahabad và Indore... đều hết giường, khiến bệnh nhân phải điều trị tạm bợ tại nhà.
Tình hình đặc biệt nghiêm trọng ở thủ đô Delhi - nơi hết cả giường lẫn phòng chăm sóc tích cực (ICU). Các gia đình đủ khả năng tài chính phải thuê y tá riêng và bác sĩ tư vấn từ xa cho người thân.
Ấn Độ trong 4 ngày qua liên tục lập kỷ lục không mong muốn, nước có ca nhiễm Covid-19 tăng trong ngày cao nhất thế giới, vượt hơn 300.000 ca mới mỗi ngày. Mức tăng đột biến giáng một đòn nặng nề lên hệ thống chăm sóc y tế vốn đã xuống cấp ở đây.
Các gia đình không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thu xếp mọi thứ có thể trong khả năng để tự chữa trị tại nhà. Nhưng khó khăn rất lớn, đến từ việc xét nghiệm máu, chụp CT cho đến X-quang.
Các phòng thí nghiệm hoạt động vượt quá mức và mất tới ba ngày mới có kết quả, khiến bác sĩ khó đánh giá được mức độ tiến triển của bệnh. Kết quả chụp CT cũng được sử dụng để đánh giá tình trạng của bệnh nhân nhưng phải mất nhiều ngày để hẹn được lịch.
Các bác sĩ cho biết, sự chậm trễ này đang khiến nhiều bệnh nhân gặp nguy hiểm. Xét nghiệm RT-PCR nhằm phát hiện virus cũng mất nhiều ngày. Không ít bệnh nhân đã tìm được giường nhưng không thể nhập viện vì chưa nhận được kết quả dương tính.
Trở lại với việc điều trị tại nhà, Anuj Tiwari thuê một y tá để hỗ trợ điều trị cho anh trai sau khi ông bị từ chối nhập viện tại nhiều cơ sở y tế. Một số bệnh viện nói họ không còn giường trống, số khác từ chối vì nguồn cung oxy không ổn định. Một số bệnh nhân ở Delhi đã chết vì không được thở oxy.
Các bệnh viện trong thành phố đang tuyệt vọng. Nhiều nơi đưa ra cảnh báo hàng ngày, nói họ chỉ còn lại lượng oxy ít ỏi dùng trong vài giờ. Chính phủ gửi thêm oxy nhưng thường chỉ đủ trong một ngày.
Một bác sĩ ở Delhi nói rằng đó là cách các bệnh viện đang chống chọi. Nếu tình hình không nhanh chóng được kiểm soát họ "lo ngại thảm kịch lớn có thể xảy ra".
Ông Tiwari phải trả một số tiền khổng lồ để mua một máy tạo oxy tại nhà nhằm hỗ trợ anh trai thở. Bác sĩ cũng yêu cầu ông mua thuốc chống virus remdesivir - loại thuốc được phép sử dụng khẩn cấp ở Ấn Độ và đang được bác sĩ kê đơn rộng rãi. Loại thuốc này vốn ban đầu được phát triển để điều trị Ebola - hiện tác dụng của nó vẫn là chủ đề gây tranh cãi trên thế giới.
Thế nhưng ông Tiwari cũng không thể tìm thấy loại thuốc này ở bất cứ cửa hàng nào và cuối cùng phải chuyển sang chợ đen. Tình trạng bệnh của anh trai ông tiếp tục nguy kịch và bác sĩ cảnh báo rằng bệnh nhân cần sớm phải được nhập viện và tiêm thuốc.
"Không có giường. Tôi biết phải làm sao bây giờ. Tôi thậm chí không thể đưa anh ấy đi đâu bởi tôi đã tiêu rất nhiều tiền và chẳng còn lại mấy đồng", Tiwari nói. Ông cho biết rằng "cuộc chiến tuyệt vọng để cứu các bệnh nhân đã chuyển từ bệnh viện sang nhà riêng" và thách thức không giảm đi chút nào. "Chúng tôi không dễ dàng tiếp cận nguồn oxy", ông nói.
Thuốc remdesivir thiếu hụt đến mức gia đình của bệnh nhân điều trị tại nhà đang đổ xô đi mua. Họ muốn có thuốc trong trường hợp bệnh nhân phải nhập viện và có thể cần đến chúng.
BBC phỏng vấn một số người buôn trên thị trường chợ đen. Họ nói nguồn cung đang khan hiếm và đó là lý do họ phải đẩy giá cao. Chính phủ cấp phép cho 7 công ty sản xuất thuốc và yêu cầu đẩy mạnh công suất.
Nhưng lời hứa cung cấp đầy đủ vật tư y tế từ chính phủ không cho thấy bất kỳ kết quả nào trên thực tế. Nhà dịch tễ học, bác sĩ Lalit Kant cho rằng quyết định tăng cường sản xuất được đưa ra quá muộn và chính phủ đáng ra phải chuẩn bị cho làn sóng thứ hai sớm hơn.
"Nhưng bằng cách nào đó, thuốc vẫn có sẵn trên thị trường chợ đen. Như vậy, vẫn tồn tại những lỗ hổng trong hệ thống cung cấp mà các cơ quan quản lý chưa thể khắc phục. Chúng ta đã không học được gì từ làn sóng dịch bệnh đầu tiên".
Một loại thuốc khác đang có nhu cầu rất lớn là tocilizumab. Nó thường được sử dụng để điều trị viêm khớp nhưng các nghiên cứu chỉ ra rằng nó có thể làm giảm nguy cơ bệnh nhân ốm nặng cần phải thở máy. Bác sĩ đa phần kê đơn thuốc cho bệnh nhân nghiêm trọng. Nhưng thuốc đã cháy hàng. Giá một lọ 400mg rơi vào khoảng khoảng 32.480 rupee (433 USD). Nhưng Kamal Kumar phải trả tận 250.000 rupee (hơn 3.300 USD) để mua liều thuốc cho bố mình. Theo lời Kamal, giá thuốc tăng "phi lý" nhưng anh không còn lựa chọn nào khác.
Nhưng không nhiều người ở Ấn Độ có thể chịu được mức giá "bóp cổ" đó và tuyệt vọng trong nỗ lực cứu người thân. Chuyên gia y tế công cộng Anant Bhan chia sẻ: "Không nhiều người có đủ khả năng trả mức giá bình thường của thuốc chứ đừng nói trên thị trường chợ đen. Điều này cho thấy chúng ta thiếu kế hoạch. Chính phủ đã không thể lường trước được làn sóng lây nhiễm và lên phương án đối phó với nó. Người dân chỉ còn biết phó mặc cho số phận".
Người dân tuyệt vọng đến nỗi họ sẵn sàng mua ngay cả những loại thuốc có dấu hiệu khác thường. Không ít người bị lừa. Mọi người liên tục chia sẻ số điện thoại của những đầu mối được cho là có thể cung cấp mọi thứ, từ oxy đến thuốc. Nhưng không phải mọi số điện thoại đều xác thực.
Một kỹ sư công nghệ thông tin (giấu tên) nói anh nhận được một đầu mối trên mạng Twitter khi đang vô vọng lùng sục nơi bán bình oxy. Khi liên lạc với đầu bên kia, họ yêu cầu anh cọc trước 10.000 rupee (130 USD). "Ngay sau khi tôi chuyển tiền, họ lập tức chặn số tôi", anh kể.
Sự tuyệt vọng và hoang mang khiến người dân tin vào mọi thứ ở thời điểm họ chẳng còn bất cứ thứ gì để bám víu. Đây cũng là lúc thị trường chợ đen sinh sôi. Chính quyền nhiều bang tuyên bố sẽ trấn áp hoạt động tiếp thị trên chợ đen, nhưng chúng không có dấu hiệu biến mất.
Tiwari cho biết những người như ông không còn lựa chọn nào khác ngoài trả thêm tiền. "Bạn không thể đưa người thân đến điều trị tại bệnh viện, cũng không thể cứu người thân yêu tại nhà", ông nói.
Xem thêm:
Huyền Anh (Theo BBC)
